Ewsum parkaanleg, Oosterburen 1 Middelstum

De parkaanleg bestaat uit een oprijlaan, het terrein tussen de grachten, singels met rondwandeling en een zijlaan. Het geheel is een rijksmonument.

De ongeveer van zuid naar noord lopende oprijlaan begint aan de Oosterburen en eindigt centraal bij de dam over de buitengracht. Aan weerszijden van de met puin verharde laan staat een enkele rij gekandelaberde linden. Het terrein tussen de grachten is begroeid met gras. Vroeger waren hier de moestuin, boomgaard en kwekerij. In de zuidoosthoek staan het rechter schathuis (17de eeuws) en de daaraan vastgebouwde grote landbouwschuur uit 1932. Langs de west-, noord- en oostzijde van het terrein staat langs de buitengracht een singel van een enkele rij gekandelaberde linden. Langs de oostzijde van de binnengracht eveneens. Deze linden en de exemplaren van de oprijlaan zijn door de overwegend westelijke wind enigszins scheefgewaaid, hetgeen een zeer markant landschappelijk beeld oplevert. Op de plaats van de beide dammen die in verlengde van de oprijlaan in de grachten liggen waren vroeger bruggen.
Tussen de buitengracht en het open land ligt een wat hoger opgeworpen aarden wal met rondwandeling, aan de buitenzijde begeleid door jonge singelbeplanting. Vroeger liep er een lindenlaan vanaf de zuidwestpunt van het borgterrein naar het Boterdiep waar een klein zomer- of theehuis stond. De linden zijn in 1906 gekapt. Het tracé was nog herkenbaar in het terrein en is recentelijk opnieuw voorzien van begeleidende beplanting. Deze zijlaan sluit aan op de rondwandeling.

De parkaanleg is van algemeen belang vanwege de ouderdom, vanwege de vrijwel ongestoorde in oorsprong middeleeuwse structuur van het borgterrein, vanwege de eeuwenoude laan- en singelbeplanting van linden en vanwege de markante, landschappelijk-visuele silhouetwerking.


Staatsbosbeheer liet tussen 1984 en 1994 een 'dorpsbos' voor Middelstum aanleggen (Middelstumerbos) ten zuiden van de oprijlaan van Ewsum. Begin jaren 1990 werd besloten tot het herstel van borgterrein en gebouwen en het 'teruggeven' van het borgterrein aan de Middelstumer bevolking. In 1991 werd de donjon hersteld. In 1992 werd door een kunstenaarspaar een deel van het schathuis bewoond , de stichting Werkprojecten De Ossekop (vernoemd naar het appelras) opgericht, een sociale werkplaats die verstandelijk beperkte jongeren en langdurig werklozen met psychische problemen laat werken op het terrein vanuit de werkplaats in de schuur achter het schathuis. Later werd de naam gewijzigd in Groenprojecten Ewsum en tegenwoordig heet het Ewsum WerkPro.
In 2006 werd in het kader van de opheffing van de Stichting Groninger Borgen het terrein voor 1 euro overgedragen aan de nieuwe Stichting Beheer Borgterrein Ewsum (ontstaan tijdens de restauratie van het schathuis), die het terrein sindsdien in erfpacht houdt van Staatsbosbeheer. Hetzelfde jaar werd een theeschenkerij geopend in het gerestaureerde koetshuis van het schathuis. Verder is er een tentoonstellingsruimte gevestigd in het schathuis waar wordt geëxposeerd door de stichting Beetke Benieuwd. Sinds 2003 worden elk jaar zomers streekproductenmarkten en andere activiteiten georganiseerd op het borgterrein.